ER ÞETTA EKKI RAUNVERULEGA MESTI ÞJÓFNAÐUR ÍSLANDSSÖGUNNAR ? ? ? HAFA ALDREI JAFN FÁIR STOLIÐ JAFN MIKLU FRÁ EINS MÖRGUM ?? ?

 

Ég held að Sigurður G. Guðjónsson hrl. ætti að safna eigendum Giftar að baki sér og sækja þessa menn til saka sem fóru svona að ráði sínu umboðslausir með eigur alls þessa mikla fjölda manna.

Þá er nú þetta ekki allt  og lítið svo á heimasíðu tengd Gift/Eignarhaldsfélagið Samvinnutryggingar og öll fögru fyrirheitin sem Fenrisúlfurinn í dulargefi Þórólfs Gíslasonar gleypti. Sá hlýtur að sleikja út um þessa dagana. Skyldu þessir óprúttnu stigamenn sofa vært á nóttunni ? Ég held að eigendur Samvinnutrygginga/Giftar ættu að safnast fyrir utan heimili þessara manna og mótmæla sjálftökumönnunum. Menn hafa verið settir í fangelsi fyrir mun minna

 

Vísir, 04. sep. 2008 08:16

Gift tapaði 11 milljörðum frá áramótum

Fjárfestingafélagið Gift, sem varð til við slit eignarhaldsfélags Samvinnutrygginga gt fyrir um það bil ári, hefur tapað ellefu milljörðum króna frá áramótum.

Einkum á fjárfestingum í Kaupþingi og Exista. Þegar eignarhaldsfélagi Samvinnutrygginga var slitið í fyrra hétu stjórnendur Giftar umþaðbil 50 þúsund tryggingatökum að þeir fengju innan tíðar eignarhlut sinn í tryggingafélaginu endurgreiddan, og var þá talað um að meðal endurgreiðsla yrði um hundrað þúsund krónur á mann.Ekki hefur verið staðið við það og ljóst virðist vera af fyrrgreindum afkomutölum að hlutur tryggingatakanna hefur rýrnað verulega eftir að fyrirheit um endurgreiðslu var gefið.-

 

 

Velkomin á heimasíðu
Eignarhaldsfélagsins Samvinnutrygginga

Í júní 2007 ákvað Fulltrúaráðsfundur Eignarhaldsfélagsins Samvinnutryggingar formbreytingu á félaginu. Með breytingunni tekur nýtt hlutafélag sem hefur hlotið nafnið Gift Fjárfestingafélag ehf við öllum eignum og skuldum félagsins. Þessari vefsíðu er ætlað að koma á framfæri mikilvægum upplýsingum um breytinguna sjálfa og áhrifin sem hún hefur á eignarhald.

Mikilvægustu breytingarnar eru meðal annars:
• Hlutafé hins nýja félags verður skipt á milli réttindaeigenda í Eignarhaldsfélagi Samvinnutrygginga, en þeir eru fyrrum tryggingartakar Samvinnutrygginga gt og Samvinnusjóðurinn samkvæmt ákvæðum í samþykktum félagsins.
• Hluthafar verða á fimmta tug þúsunda og eigið fé félagsins losar rúma 30 milljarða króna.
• Eignarhlutirnir í hinu nýja félagi verða afhentir fyrrum tryggingartökum fljótlega eftir næstu áramót, áramótin 2007/2008
• Stærstu eignir félagsins eru hlutafé í Exista hf., íslenskum fjármálastofnunum og óbeinn eignarhlutur í tæpum þriðjungs hlut í Icelandair Group hf í gegnum Langflug ehf.
• Verkefni skilanefndarinnar er að skipta hlutunum í Gift fjárfestingarfélagi ehf. á milli þessara aðila sem áður áttu skilyrtan eignarétt í félaginu.
• Við skiptalok Eignarhaldsfélagsins Samvinnutrygginga sem áætlað er að ljúki á fyrri hluta árs 2008, munu á fimmta tug þúsunda fyrrum viðskiptamanna Samvinnutrygginga g.t. verða orðnir hluthafar í Gift fjárfestingarfélagi ehf.

Þeir sem vilja afla sér frekari upplýsinga um málið er bent á að lesa fréttatilkynninguna í heild sinni hér á vefsíðunni eða hafa samband við Benedikt Sigurðsson framkvæmdastjóra gegnum netfangið [e-mail] eðaí síma 533 4700

	Verðmæti Giftar hefur rýrnað mikið
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Hart tekist á í stjórn Giftar á meðan verðmæti brunnu upp

"SJÓNARSPIL OG SÝNDARLEIKIR GLITNIS OG FL" - STÓRFRÓÐLEG FRÉTTASKÝRING OFURBLAÐAMANNSINS AGNESAR BRAGADÓTTUR Í MORGUNBLAÐINU Á SUNNUDAG SEM VAR

Predikarinn má eigi  bindask að birta almenningi stórfróðlega fréttaskýringu ofurblaðamannsins Agnesar Bragadóttur um ævintýramennsku aldarinnar. Er þetta kannski stórkostlega siðblind og veruleikafirrt sjálftaka aldarinnar? Greinin birtist í sunnudagsblaði Morgunblaðsins.

Sunnudaginn 23. nóvember, 2008 - Innlendar fréttir

Sjónarspil og sýndarleikir Glitnis og FL

"*Baktjaldamakk, þar sem tugir milljarða voru lánaðir úr Glitni til FL, hluthafa og leynifélags, var með ólíkindum *Glitnir banki hf. var látinn taka skell upp á tugi milljarða króna í útlánasukki Glitnis til sérvalinna viðskiptavina"

 Eftir Agnesi Bragadóttur [e-mail] "Ljóst er að því hefur farið víðsfjarri að góðir og virtir viðskiptahættir hafi verið í hávegum hafðir innan Glitnis (Íslandsbanka áður), að minnsta kosti síðustu starfsár bankans, hvort sem var í forstjóratíð Bjarna Ármannssonar eða Lárusar Welding. Hér verður stiklað á stóru, hvernig Glitnir hagaði sér í lánveitingum til FL Group, langstærsta hluthafans í Glitni og tengdra aðila, eftir að ljóst var orðið að ekkert nema þrot blasti við FL Group fyrir tæpu ári. Blaðamaður hefur undir höndum gögn úr lánabókum Glitnis sem sýna fram á óeðlilegar lánafyrirgreiðslur frá bankanum til stærstu hluthafa FL Group upp á marga tugi milljarða, þegar ljóst mátti vera að ekki var króna í aukinni lánagreiðslu til hluthafanna á vetur setjandi. Annað sem gögnin sýna fram á með óyggjandi hætti er að Glitnir sjálfur var bullandi meðvirkur þátttakandi í laumuspili með helstu eigendum FL Group sem gekk út á viðskipti með bréf í FL Group þar sem Glitnir var seljandi og laumufélag, FS37 ehf. með leynieigendur á vegum stærstu hluthafanna var kaupandi. Fram til 15. nóvember í fyrra hafði Glitnir verið að kaupa öll bréf í FL Group sem voru á markaði til þess að reyna að halda uppi gengi bréfa í FL Group og þegar FS37 ehf. keypti 4,11% í FL Group var Glitnir banki kominn með 3,59% hlut í FL.

Ótrúleg vinnubrögð

Allt var gert til þess að halda uppi hríðfallandi verði á bréfum í FL Group og viðskiptin áttu sér stað í vikunni 15. nóvember í fyrra til 22. nóvember í fyrra, nánar tiltekið hinn 16. nóvember 2007. Það er raunar svo yfirgengilegt hvernig menn í Glitni höguðu sér í viðskiptum með bréf í FL Group og lánveitingum þeim tengdum, að óhjákvæmilegt virðist að ný stjórn og skilanefnd Glitnis krefjist opinberrar rannsóknar á þessum viðskiptum. Til þess að skýra málið og setja í samhengi er rétt að rifja upp hvernig listinn yfir stærstu hluthafa í FL Group var samansettur hinn 15. nóvember fyrir ári og aftur hvernig hann var samansettur einni viku síðar, hinn 22. nóvember 2007. 15. nóvember 2007 voru 10 stærstu hluthafarnir í FL Group þessir: 1. Oddaflug B.V. (í eigu Hannesar Smárasonar) 20,52% 2. Gnúpur fjárfestingafélag (í eigu Kristins Björnssonar og fjölskyldu, Magnúsar Kristinssonar og Þórðar Más Jóhannessonar) 17,24% 3. BG Capital ehf. (í eigu Baugs Group hf.) 15,85% 4. Materia Invest ehf. (í eigu Magnúsar Ármann) 9,23% 5. GLB Hedge (í eigu Glitnis) 5,66% 6. Sund ehf. (í eigu Jóns Kristjánssonar o.fl.) 4,76% 7. Glitnir banki hf. (almenningshlutafélag í eigu rúmlega 11 þúsund hluthafa) 3,59% 8. Kristinn ehf. (félag í eigu Guðbjargar Matthíasdóttur og fjölskyldu)) 2,05% 9. LI-Hedge (í eigu Landsbanka Íslands) 2,01% 10. Icebank hf. (í eigu sparisjóða og fleiri) 1,50% Og 10 stærstu hluthafarnir í FL Group hinn 22. nóvember 2007 voru þessir: 1. Oddaflug B.V. 20,52% 2. Gnúpur fjárfestingafélag hf. 17,27% 3. BG Capital ehf. 15,85% 4. Materia Invest ehf. 9,23% 5. GLB Hedge 4,76% (eignarhluturinn hefur minnkað um 0,9 prósentustig á einni viku) 6. Sund ehf. 4,76% 7. FS37 ehf (leynifélag þar sem einu upplýsingarnar um félagið hjá lánardrottninum Glitni eru þær að stjórnandi og prókúruhafi sé Jakob Valgeir Flosason, forstjóri Jakobs Valgeirs í Bolungarvík!) 4,11%. 8. Kristinn ehf. 2,05% 9. LI-Hedge 1,87% 10. Icebank hf. 1,57%

Glitnir hrapar í 19. sæti

Glitnir sem viku áður var í 7. sæti á hluthafalista FL Group er nú kominn niður í 19. sæti hluthafalistans, með 0,67% hlut og hlutur bankans hefur því minnkað um 2,92 prósentustig. Þegar þeim hlut er bætt við þann sem GLB Hedge minnkaði á þessari sömu viku, 0,9 prósentustig þá er prósentan 3,82% og þau 0,29 prósentustig sem vantar upp á til þess að fylla í 4,11% hlut hins nýja leynifélags, FS37 ehf. virðast samkvæmt hluthafaskrá hafa komið frá Gnúpi, Icebank, LI Hedge og Gildi lífeyrissjóði. Hinn 31. janúar á þessu ári voru heildarskuldir innlendra fyrirtækja og félaga við Glitni samtals rúmir 686 milljarðar króna, samkvæmt yfirliti bankans um eftirstöðvar lána úr fyrirtækjahluta lánabókar þar sem Guðmundur Hjaltason var framkvæmdastjóri (EVP Corporate Bank var starfsheiti hans á ensku). Stærsti einstaki skuldarinn var FL Group með lán upp á samtals 26,6 milljarða króna. Þegar lánveitingar Glitnis til FL Group eru greindar kemur eftirfarandi í ljós: Glitnir lánaði félaginu hinn 15. nóvember í fyrra rúma 4,8 milljarða króna með liðlega 10% breytilegum vöxtum auk verðtryggingar; hinn 20. nóvember í fyrra lánaði Glitnir aftur til FL Group rétt tæpa 6 milljarða króna á nánast sömu vaxtakjörum og einnig með verðtryggingu og loks lánaði Glitnir félaginu tæpa 15,9 milljarða króna hinn 27. desember 2007, enn á mjög svipuðum kjörum, einnig verðtryggt. Álagið á lán til FL Group var 275 punktar, eða 2,75%, fjármagnskostnaður í nóvemberlánunum var 0,45% en 1% í stóra láninu í desember. Þetta vekur athygli, ekki síst vegna þess að Glitnir glímdi þá þegar við hækkandi fjármagnskostnað. Vitanlega lifir Glitnir, eins og aðrir bankar, á því að vera með hærra álag til viðskiptavinar en bankinn borgar sjálfur á sín lán. Þegar um er að ræða lán með breytilegum vöxtum þá eru bankinn og viðskiptavinir hans í raun ekki að semja um vextina sem slíka, heldur að semja um hvað álag ofan á þessa breytilegu vexti á að vera. Síðan ætti álagið að vera þeim mun hærra eftir því sem áhættan við útlánið vex og sömuleiðis ættu tryggingar vera auknar í samræmi við aukna áhættu. Þótt allar lánveitingarnar veki athygli í ljósi þess hver staða FL Group var þegar um miðjan nóvember í fyrra, hlýtur síðasta lánveitingin, hinn 27. desember, að vekja sýnu mesta athygli. Glitnir, sem var þá vitaskuld almenningshlutafélag, í eigu rúmlega 11 þúsund hluthafa, var að taka ákvörðun um að lána fyrirtæki, sem var svo gott sem komið í greiðsluþrot þar sem lausafé var uppurið og félagið hætt að greiða reikninga, stórkostlega fjármuni til viðbótar við þá tæpu 11 milljarða sem lánaðir voru um og upp úr miðjum nóvember, til síns stærsta eiganda. Hvað var þarna í gangi? Væntanlega geta viðskiptastjóri þessarar lánveitingar og lánastjóri veitt upplýsingar um það á hvaða faglegu forsendum ákvörðun um lánveitinguna var tekin! Nei, vitanlega geta þau það ekki, því lánveitingin var ákveðin á bak við tjöldin, án þess að þau kæmu þar að málum og þau sáu einungis um að framkvæma ákvörðun fulltrúa stærsta hluthafans í Glitni og bankaráðsformanns, forstjóra og framkvæmdastjóra Glitnis. Þar komu við sögu, samkvæmt heimildum, Jón Ásgeir Jóhannesson, stjórnarformaður Baugs, Þorsteinn M. Jónsson, þá formaður bankaráðs Glitnis, Lárus Welding, forstjóri Glitnis, og Guðmundur Hjaltason, framkvæmdastjóri hjá Glitni yfir fyrirtækjasviði sem ávallt var nefnt í Glitni „Corporate Banking“. Ekki mikil áhersla lögð á íslenska tungu þar á bæ! Í „Corporate Banking“ felst fyrirtækjaþjónusta bankans á alþjóðlegum mörkuðum, meðal annars til viðskiptavina af heimamarkaði, sem og skuldsett fjármögnun. Exista var 31. janúar sl. annar stærsti skuldari við Glitni, með skuld upp á tæpa 23 milljarða króna, en það fjárfestingarfélag kemur að öðru leyti ekki við sögu í þessari umfjöllun. Í þriðja sæti á lista yfir skuldara bankans hinn 31. janúar sl. situr svo leynifélagið sem upphaflega hét FS37 ehf. en þegar það dúkkar upp í lánabók Glitnis í janúar heitir það Stím ehf. Þetta leynifélag skuldaði Glitni 31. janúar sl. hvorki meira né minna en rúma 19,5 milljarða króna. Við þessa lánveitingu er hvorki skráður viðskiptastjóri né lánastjóri. Hvers vegna skyldi það nú vera?! Stím fékk lánaða hjá Glitni hinn 16.11. 2007, fyrir réttu ári, þessa 19,5 milljarða króna. Samtals var lánið, sem var kúlulán til eins árs, með rúmlega 21% vöxtum en þá eru lagðir saman vextirnir upp á 17,2%, vaxtaálagið upp á 2,95% og fjármagnskostnaður upp á 1%. Lánið var ekki verðtryggt, en kunnugir telja að vaxtaálagið, 2,5% hafi verið óeðlilega lágt, raunar allt of lágt miðað við áhættuna og að engar tryggingar voru lagðar fram á móti láninu. Lánsnúmerið á 19,5 milljarða króna láninu til FS37 (Stíms) er samkvæmt lánabók Glitnis 310989. Lánið var veitt í íslenskum krónum. Þetta er því sérkennilegra eftir því sem nánar er rýnt í lánayfirlitið úr Glitni. Ekkert áhættumat lá til grundvallar lánveitingunni, samkvæmt þeim upplýsingum sem aflað hefur verið og enginn er skráður ábyrgur fyrir lánveitingunni, hvorki viðskiptastjóri né lánastjóri.

Engar tryggingar

Það var ekki fyrr en í janúarlok á þessu ári sem Stím var tekið fyrir á áhættumatsfundi í Glitni og var þá flokkað í áhættuflokkinn 8, rúmum tveimur mánuðum eftir að lánið var veitt. Áhættuflokkur 8 þýðir mjög mikil áhætta því ef lánað er samkvæmt áhættuflokki 10 er beinlínis verið að lána til gjaldþrota fyrirtækis. Gnúpur fjárfestingafélag var í fjórða sæti á lista yfir stærstu skuldara fyrirtækjasviðs Glitnis hinn 31. janúar sl. og skuldaði samtals 18,8 milljarða króna. Basel-nefndin innan Bank of International Settlements (BIS – Alþjóðagreiðslubankinn) gefur út reglur um stjórnun og eftirlit með greiðsluhæfisáhættu (Principles for Sound Liquidity Risk Management and Supervision). Basel-reglurnar kveða m.a. á um það að lántakendur þurfa að fara í gegnum áhættumat. Samkvæmt þeim eru lántakendur flokkaðir niður í áhættuflokka, eftir því hversu mikil áhætta fylgir lánveitingunni og þarf sá sem flokkaður er í áhættuflokk 8 að binda mun meiri tryggingar á móti láninu en t.d. lántakandi sem flokkaður er í áhættuflokk 4 eða 5. Ekki lá fyrir í janúar, samkvæmt upplýsingum sem aflað hefur verið, að nokkrar tryggingar hafi verið settar fram af hálfu Stíms ehf. fyrir þessari tæplega 20 milljarða króna lántöku. Samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins ætti ákvörðun um lánveitingar eins og þær sem veittar voru til Stíms ehf. hinn 16. nóvember 2007 og FL Group í desemberlok í fyrra að fara bæði fyrir lánanefnd bankans og áhættuvarnanefnd en það gerðist ekki í ofangreindum tilfellum, samkvæmt upplýsingum sem aflað hefur verið. Í þessum efnum er einnig athyglivert að lánið til FL Group var í áhættuflokki 5, lánið til Stíms ehf. var í áhættuflokki 8, 15,3 milljarða lán til Fons eignarhaldsfélags í eigu þeirra Pálma Haraldssonar og Jóhannesar Kristinssonar var í áhættuflokki 6. Athygli vekur að lánveitingin til Fons er veitt á sama hátt og lánveitingin til Stíms, og skráð í lánabók án þess að nöfn viðskiptastjóra og lánastjóra væru færð til bókar sem ábyrgðarmenn viðskiptanna. Lánin til Gnúps, samtals að upphæð 18,8 milljarðar króna, voru í áhættuflokki 5. Samtals eru því þessir fjórir viðskiptavinir Glitnis, FL Group, stærsti hluthafinn í Glitni, Gnúpur, Stím og Fons, þrír stórir hluthafar í FL, í rúmlega 80 milljarða króna skuld við Glitni í janúarlok á þessu ári. Þegar litið er til þess að Baugur Group hf. skuldaði á fyrirtækjasviði Glitnis hinn 31. janúar sl. 14,5 milljarða króna, Katla Seafood ehf. (í eigu Samherja, útgerðarfélags Þorsteins Más Baldvinssonar, fyrrverandi stjórnarformanns Glitnis o.fl.) 12,8 milljarða króna og Landic Property hf. (í eigu FL Group, 40%, ISP ehf., eignarhaldsfélags í eigu Ingibjargar Pálmadóttur, eiginkonu Jóns Ásgeirs Jóhannessonar,16,38%, Glitnis banka 5% o.fl.) skuldaði 12,7 milljarða króna, bætast aðrir 40 milljarðar króna við skuldir þessa tengda viðskiptamannahóps í Glitni og skuld þeirra við bankann fyrir rúmum níu mánuðum stóð þannig í rúmum 120 milljörðum króna. Loks ber að geta skuldar Milton ehf. við Glitni, en það er eignarhaldsfélag í eigu Baugs. Félagið skuldaði Glitni hinn 31. janúar sl. 8,4 milljarða króna og enn kemur á daginn, þegar lánabókin góða er skoðuð, að hvorki viðskiptastjóri né lánastjóri er skráður sem ábyrgðarmaður viðskiptanna. Og þá eru skuldir tengdra aðila við fyrirtækjasvið Glitnis þar með farnar að nálgast 130 milljarða króna miðað við stöðuna í byrjun þessa árs. Á þessari stundu er útilokað að segja til um það hversu miklir fjármunir af þessum lánum eru bankanum tapaðir en þó óhætt að fullyrða að hér ræðir um marga tugi milljarða króna. Ef Stím hefði staðið í skilum og greitt lánið upp hinn 16. nóvember í ár, hefðu tekjur lánveitingarinnar fyrir Glitni verið um 4,15 milljarðar króna. Ekki liggur fyrir hversu miklu Glitnir hefur tapað á ofangreindri lánveitingu, en Stím mun hafa greitt inn á lánið, að minnsta kosti á fyrsta fjórðungi þessa árs. Þegar reynt er að afla upplýsinga um FS37 ehf. og sömuleiðis Stím ehf. fyrir utan þær upplýsingar sem eru fyrir hendi í lánabók Glitnis kemur fátt á daginn. Að vísu virðist ekkert vera til í lánabókum Glitnis um FS37 enda er félagið ekki til á skrá fyrirtækjaskrár hjá Ríkisskattstjóra. En hjá fyrirtækjaskrá liggja fyrir örlitlar upplýsingar um Stím ehf. Þær eru þessar: Félagið var stofnað 26. október 2007. Lögheimili þess er í Hafnarstræti 53 á Akureyri. Stjórn félagsins skipar, samkvæmt fundi hinn 16. nóvember 2007 (sama dagsetning og er á tæplega 20 milljarða lánveitingu frá Glitni til félagsins í fyrra – innskot blaðamanns) Jakob Valgeir Flosason til heimilis að Línakri 1 í Garðabæ. Hann er skráður stjórnarformaður. Enginn er skráður í framkvæmdastjórn, enginn er skráður með prókúruumboð en KPMG hf., Borgartúni 27 er skráð sem endurskoðandi. Firmað ritar stjórnarformaður og það eru hömlur á meðferð hlutabréfa en ekki lausnarskylda á hlutum. „Tilgangur félagsins er eignarhald, umsýsla, kaup og sala verðbréfa ásamt lánastarfsemi og öðrum tengdum rekstri,“ segir orðrétt í vottorði fyrirtækjaskrár. Eins og áður segir var Gnúpur fjárfestingafélag í fjórða sæti á lista skuldara í Glitni hinn 31. janúar sl.. Glitnir tók Gnúp reyndar yfir vegna gjaldþrots félagsins hinn 8. janúar sl. Bankinn tók félagið yfir án þess að það væri gert upp og það var því áfram skráð á sömu eigendur og áður, en samkvæmt mínum upplýsingum gat Glitnir hvenær sem stjórnendur bankans kærðu sig um, tekið félagið formlega yfir fyrir EINA KRÓNU! Eftir að Glitnir hafði tekið Gnúp yfir og stjórn þess félags án þess að gera það nokkurn tíma opinbert, þá var gengið í það að hafa skipti á bréfum við Fons ehf. þannig að FL Group bréf Gnúps voru flutt til Fons og í staðinn fékk Gnúpur bréf Fons í Landic Property, félagi sem var einnig komið í bullandi vandræði í janúar. Út frá bankalegum forsendum eru þessar tilfærslur óskiljanlegar því sennilega hefði verið vitinu nær að selja bréf Gnúps í FL Group og fá þannig greiðslur, a.m.k. upp í 18,8 milljarða króna skuldir Gnúps við Glitni. Varla getur verið að forsvarsmenn Glitnis hafi gert sér í hugarlund, að bréfin í Landic Property væru svo arðsöm fjárfesting að arðurinn af þeim stæði undir afborgunum og vöxtum af hinum háu lánum Gnúps, sem voru á yfir 21% vöxtum. Nei, enn eina ferðina var verið að nota Glitni, almenningshlutafélag í eigu um 11 þúsund hluthafa til þess að taka þátt í hlutabréfaleik helstu eigenda FL Group og bankinn og eigendur hans tóku á sig kostnaðinn, sumir meðvitað, flestir án þess að hafa hugmynd þar um og stjórnendur Glitnis léku með.

Í spilaborg FL Group

Þetta var hin raunverulega skýring á því að Fons varð skyndilega svo stór hluthafi í FL Group. Bent er á að í stað þess að ganga í það að selja bréf Gnúps í FL Group og fá þannig greiðslur upp í tæplega 19 milljarða króna skuldir Gnúps við Glitni hafi forráðamenn bankans einfaldlega haldið áfram að spila með í spilaborg FL Group og stærstu hluthafa félagsins án þess nokkurn tíma að setja hagsmuni bankans, viðskiptavina og annarra hluthafa í forgang. Í janúar sl. lækkaði Moody's lánshæfiseinkunn Glitnis vegna aukningar bankans á lánum til tengdra aðila. Augljóslega hafa þessar lánveitingar til FL Group, Gnúps, Fons, Stíms, Landic Property, Miltons og Baugs (allt tengdir aðilar) haft mestu áhrifin á þá niðurstöðu Moody´s og þannig skipt máli að Glitnir þurfti að sætta sig við verri lánskjör þegar í upphafi þessa árssem vitanlega bitnaði á öllum viðskiptavinum og hluthöfum Glitnis.

FS37 – Stím

Það voru nokkrir „stórlaxar“ úr hópi stærstu hluthafa í FL Group, þeir Jón Ásgeir Jóhannesson fyrir Baug, Hannes Smárason fyrir Oddaflug og einn eða tveir aðrir, sem ákváðu á leynifundi í október í fyrrahaust, að nú þyrftu þeir að taka höndum saman, stofna félag, kaupa upp þau fáu bréf í FL sem voru raunverulega á markaði og ná þannig að halda uppi gengi bréfa FL sem hafði ekki gert neitt annað en hríðfalla. Það voru ekki nema örfá prósent af bréfum í FL sem raunverulega voru á markaði þegar þetta var, en alltaf þegar viðskipti áttu sér stað, gerðist sami hluturinn. Gengi bréfanna féll frá síðustu viðskiptum og þetta var farið að pirra stórlaxana fyrrverandi allverulega. Þeir voru að vísu raunverulegir stórlaxar, þegar þeir lögðu á ráðin um slíkan björgunarleiðangur, að minnsta kosti að nafninu til, en ekki lengur. Það er önnur saga. FS 37 ehf var stofnað „í samvinnu við“ Jakob Valgeir Flosason. Glitnir lánaði tæpa 20 milljarða til félagsins, sem notaði rúma 8 milljarða til þess að kaupa upp hið litla bréfamagn í FL sem var í umferð og um leið var keyptur hluti í Glitni, í sama tilgangi, þ.e. að halda uppi gengi á fallandi bréfum í Glitni. Við þessa afgreiðslu Glitnis á láni til leynifélagsins FS37 ehf., sem skömmu síðar var breytt í Stím ehf., fór allt á fleygiferð meðal starfsmanna Glitnis, sem höfðu einhverjar hugmyndir um lánveitinguna. Það átti jafnt við um yfirmenn sem almenna starfsmenn. Þeir telja alveg ljóst að aldrei hafi nokkrar ábyrgðir verið lagðar fram vegna þessarar lánveitingar, ekkert áhættumat hafi farið fram og í lánabókum bankans sé ekki að finna nokkurt nafn sem sé ábyrgt fyrir lánveitingunni. Einhverjir starfsmenn reyndu að kynna sér hvað þarna væri á ferðinni og komust að raun um að fyrir félaginu Stím ehf. var einn maður skráður, Jakob Valgeir Flosason, útgerðarmaður í Bolungarvík. Engar frekari upplýsingar fengust. Hvað veldur því að ungur útgerðarmaður vestan af fjörðum tekur lán fyrir ári upp á tæpa 20 milljarða króna, til þess að kaupa hlutabréf í félagi sem er í frjálsu falli? Auðvitað olli því ekkert annað en það, að Jakob Valgeir lánaði nafn sitt eða leigði, á leynifélag þeirra FL-félaganna, sem stærstan áttu hlut í félaginu. Hvort hann fékk þóknun fyrir vikið og hver hún var fyrir nafnalánið eða leigu, skal hér látið liggja á milli hluta.

Lánabók Glitnis opnuð

Jón Ásgeir Jóhannesson, Þorsteinn M. Jónsson, Lárus Welding og Guðmundur Hjaltason ákváðu í desemberlok í fyrra að Glitnir lánaði FL Group 15,9 milljarða króna. FL Group var þegar þetta var komið í greiðsluþrot. Lánveitingar í bankanum til valinna viðskiptavina ollu miklum kurr meðal starfsmanna Glitnis, sem margir hverjir gerðu sér grein fyrir alvöru málsins.

Stofnuðu leynifélag

Jón Ásgeir Jóhannesson og Hannes Smárason höfðu í fyrrahaust frumkvæði að því að leynifélagið FS37 væri stofnað, sem síðar var breytt í Stím ehf. með það fyrir augum að halda uppi hríðfallandi gengi á bréfum í FL Group. Þeir fengu Jakob Valgeir Flosason, útgerðarmann frá Bolungarvík, til þess að ljá félaginu nafn sitt sem stjórnarformaður og eini stjórnandinn."

Svo mörg voru þau vísu orð !

SKYLDULESNING ÍSLENDINGA ÞESSA DAGANA - SÉRSTAKLEGA ÞEIRRA SEM HÆST HAFA HJALAÐ Á GÖTUHORNUM OG KASTAÐ MATVÆLUM ÚR NÆGTARBÚRUM SÍNUM Á BYGGINGAR.

18. nóvember 2008

Ræða Davíðs Oddssonar, formanns bankastjórnar

Seðlabanka Íslands, á morgunfundi

Viðskiptaráðs Íslands 18. nóvember 2008

"Ég vil þakka Viðskiptaráði og forráðamönnum þess ágætt boð um að fá

að tala hér á þessum vettvangi. Það hef ég reyndar gert áður á svipuðum

tíma ársins. En árstíminn er sennilega það eina sem er líkt því sem við

nú búum við, þegar þessi ræða er flutt. Nýliðinn október hverfur okkur

seint úr minni. Þá urðu veðrabrigði í íslensku efnahagslífi og margt

snerist til illra átta, vandamál sem víða höfðu leynst og lengi búið um

sig, leystust úr læðingi við eigin kjörskilyrði. Auðvitað er október

sjaldnast uppskerutími. En hann varð svo sannarlega uppskerutími núna.

Og uppskeran var ömurleg, mygluð og úr sér gengin, en var þó að mestu

eins og sáð hafði verið til. Þið takið eftir því að ég segi að uppskeran

hafi að mestu verið eins og sáð var til, því jarðvegur og veðurskilyrði,

sem sáðmaður ræður litlu um, voru að þessu sinni ekki til þess fallin að

draga úr þeim skaða sem fyrirhyggjuleysi sáðmanna olli. Og nú er

uppskeran í húsi og margir menn reiðir og skyldi engan undra. Því öllum

er ljóst að sá uppskerubrestur, sem orðinn er, mun eins og forðum

gerðist um slíka hluti, leiða til þess að þrengra verður í búi hjá flestum

og afar þröngt hjá sumum. Þess vegna eru menn illir og argir sumir

hverjir, en agaðir menn og rólyndari eru sviknir og sárir.

En þeir eru einnig til sem telja að nú sé lag til að beina reiðinni og

sárindunum fyrir vagn síns eigins haturs og hagsmuna. Og það hefur

tekist furðu vel fram að þessu, það er ekki hægt að segja annað. Enda

tækin til þess enn til staðar og enn í réttum höndum. En sá leikur tekur

vonandi enda og mun taka enda, því það var rétt hjá Abraham Lincoln,

að þú getur blekkt ákveðinn hóp manna um ákveðinn tíma, en þú getur

ekki blekkt alla þjóðina um allar stundir.

Og það er mikil eftirspurn eftir sökudólgum um þessar mundir, en harla

lítið framboð. En aldrei slíku vant hefur sú mikla markaðsregla, mikil

eftirspurn andspænis litlu framboði, ekki leitt til þess að verð á

sökudólgum hafi hækkað að ráði. En ég er ekki frá því að síðustu

vikurnar hafi Seðlabanki Íslands og forystan þar verið í toppsæti á

sökudólgalistanum og það er eiginlega ekki hægt annað en að dást

svolítið að því, að það hafi gengið svona lengi, svo langsótt sem það er.

2

Og það magnaða er að á bak við þann áróður allan standa m.a. þeir sem

mesta ábyrgð bera á því hversu illa tókst til.

Í öllu þessu gerningaveðri og galdrafári hefur tekist að horfa fram hjá

því að árið 1998 var lögum á Íslandi breytt svo, að bankaeftirlit var

undan Seðlabanka Íslands tekið og með því fóru nær allar heimildir

bankans og skyldur til að fylgjast með því sem var að gerast innan

bankakerfisins. Eftir sitja verkefni á borð við lausafjárskýrslur,

gengisjafnaðarreglur, veðlán og fleira þess háttar, sem litlu máli skipta í

því sem nú hefur gerst. Allar leyfisveitingar sem snúa að

fjármálastofnunum voru færðar frá Seðlabanka til nýs Fjármálaeftirlits.

Heimildir þess, sem voru allvíðtækar fyrir, voru auknar og fjárframlög

til þess hafa vaxið stórlega á undanförnum árum. Eftirlitið hefur

víðtækar heimildir og úrræði til að fá upplýsingar frá bankakerfinu, svo

það megi gegna sínu hlutverki, og úrræði til að knýja fram breytingar á

háttsemi og heimildir til þess að fara ofan í hverja kytru, skúffu og skáp í

bankastofnunum til að sannfæra sig um að allt sé þar með felldu.

Seðlabankinn hefur engin þess háttar úrræði lengur, enda hlutverki hans

breytt. Hann getur þannig ekki sett tilsjónar- eða eftirlitsmenn inn í

bankana, ef hann vildi, eins og Fjármálaeftirlitið getur. Hann getur ekki

staðreynt hvort reglur um lánveitingar til eigenda banka eða til skyldra

aðila séu virtar, eða hvort veðtaka, t.d. gagnvart lánum vegna

hlutabréfakaupa séu með eðlilegum hætti eða ekki. Seðlabankinn getur

ekki komið í veg fyrir að bankar opni útibú erlendis og safni þar

innstæðum. Þessu var öllu breytt. Það má vera að það hafi verið mikil

mistök að færa fjármálaeftirlit undan Seðlabanka, en það er önnur saga.

Það var gert og því þýðir ekki að láta eins og Seðlabankinn hafi bæði

þær skyldur og þau úrræði ennþá á sinni hendi og þess vegna sé hægt að

veitast að honum með offorsi fyrir að sinna ekki því eftirliti sem hann

hafði á hendi fyrir réttum áratug síðan. Þeir sem kynda undir árásum á

Seðlabankann eiga flestir að vita betur og hafa þeir því viljandi litið fram

hjá þessum meginatriðum. Er það ljótur leikur, sem ekki hefði tekist ef

skynsamleg skipan hefði komist á eignarhald fjölmiðla í þessu landi.

Eftir að bankaeftirlit var frá Seðlabankanum skilið, var skv. lögum eftir

það meginverkefni hans, að leitast við að halda verðbólgu í skefjum með

því sem næst eina tækinu sem honum var til þess fengið, vaxtatækinu.

Þá átti bankinn að annast um að greiðslukerfi landsins virkuðu og það

hefur tekist meira að segja eftir að nær allt bankakerfið hafði hrunið, að

halda því í fullum gangi og var það ekki auðveldur leikur. En barátta

gegn verðbólgu er meginmarkmiðið og vaxtatækið nánast eina tækið til

að ná því markmiði eins og fyrr sagði. Ef önnur öfl í þjóðfélaginu taka

virkan þátt í baráttunni gegn verðbólgu, þá virkar vaxtatækið ágætlega

og því má beita af hógværð, en einmitt við hófsama beitingu virkar

vaxtatækið best. Ef önnur öfl í þjóðfélaginu toga í aðrar áttir en

Seðlabankinn, á hann engan annan kost en að beita vaxtatækinu af minni

hófsemd og jafnvel fast að hófleysi og þá fjölgar þeim óheppilegu

fylgikvillum sem vaxtatækinu fylgja. Sú staða hefur því miður verið

3

uppi síðustu misseri og ár vegna mikillar þenslu á opinberum vettvangi

og gríðarlegrar útlánaaukningar bankakerfisins. Bankakerfið stærði sig

opinskátt af því að koma mönnum undan því að vera háðir vaxtastefnu

Seðlabankans með því að hefja lánveitingar í erlendri mynt til aðila sem

höfðu engar tekjur eða litlar í þeirri mynt. Þetta hvort tveggja var

skaðvaldur gagnvart verðbólgu og þeim sem líða fyrir þegar verðbólga

vex. Iðulega hefur verið mikið um það rætt, að endurskoða þurfi

peningamálastefnuna eins og það heitir, en sjaldan fylgja skynsamlegar

skýringar á því atriði óskalistans. Enginn vill þó segja beint að það eigi

að hætta að berjast gegn verðbólgunni, þótt sumir hverjir vilji “hleypa

henni í gegn”, eins og það er orðað. Það er látið nægja að segja að

endurskoða beri peningamálastefnuna. Það er mátulega þokukennd

yfirlýsing til að hún fari vel í munni þeirra sem ekki vita nákvæmlega

um hvað þeir eru að tala. En þrátt fyrir óljós markmið af þessu tagi hefur

Seðlabankinn valið þann kostinn að taka vel í þess háttar hugmyndir og

hvatt til að menn endurskoði peningamálastefnuna og geri það sem allra

fyrst. Reyndar er það svo, að á þá stefnu er reglubundið horft og hún að

því leyti til endurskoðuð af erlendum sérfræðingum, tvisvar til þrisvar á

ári. Til dæmis hafa OECD og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn iðulega tekið

hana til rækilegrar skoðunar og jafnan áréttað, að Seðlabankinn hafi í

meginatriðum verið á réttri leið í mótun og beitingu peningastefnunnar,

en mikið hafi vantað upp á að aðrir hafi lagst á árar með honum og því

hafi heldur illa miðað. Ég geri því fremur ráð fyrir því að við

endurskoðun peningamálastefnunnar, sem ég ítreka að Seðlabankinn

leggst síst gegn, er afar sennilegt að þetta muni enn koma fram af hálfu

erlendra aðila. En sem sagt eftir að bankaeftirlitið var frá

Seðlabankanum tekið var einnig skilið eftir hjá bankanum það verkefni

að hafa auga með og stuðla að fjármálastöðugleika eins og það er kallað,

þótt Seðlabankanum séu ekki fengin öflug úrræði til þess. Hann á sem

sagt í því efni að láta í ljós skoðun sína gagnvart almenningi eftir því

sem við á, gagnvart yfirvöldunum í landinu og gagnvart

bankastofnununum sjálfum. Hann getur haft í frammi ábendingar og

tilmæli af ýmsu tagi, en þvingunarúrræðin eru ekki fyrir hendi. Þau voru

öll flutt til Fjármálaeftirlitsins. Því má spyrja vegna þessa verkefnis

Seðlabankans, hvort þar hafi honum ekki brugðist bogalistin og það

illilega. Sinnti hann þessu hlutverki sínu vel eða illa? Áttaði hann sig

ekki á því hvernig komið var eða í hvað stefndi? Og það er von að spurt

sé, því það hefur marg oft verið látið að því liggja, að hrun

bankakerfisins hafi komið öllum í opna skjöldu nú í október, og sumir

hafa jafnvel haldið því fram að hrun þess hafi verið óþarft og

heimatilbúið því eingöngu hefði þurft að lána Glitni ca. 80 milljarða

króna samkvæmt hraðbeiðni þess banka og þá hefði allt verið í

himnalagi. Þetta er slík bábilja að ekki tali tekur, en þó gefst vonandi

tækifæri til að fara í gegnum þann þáttinn sérstaklega síðar. En um hitt,

að bankakreppan hafi komið sem þruma úr heiðskíru lofti og lagt allt í

rúst, vil ég fjalla örlítið nánar. Og einnig um þær fullyrðingar að

Fjármálaeftirlit, Seðlabanki og stjórnvöldin í landinu hafi ekki vitað eða

4

ekki fengið að vita í hvað stefndi. Bankarnir sem fóru í þrot hafa haldið

því fram upp á síðkastið að í raun hafi hlutirnir verið í bærilegu lagi hjá

þeim, en framganga stjórnvaldanna hafi eins og að framan sagði, leitt þá

í þrot. Þannig hefur myndin verið dregin upp, afbökuð mjög og í

skötulíki.

Seðlabankar heimsins, líka þeir sem misst hafa frá sér bankaeftirlitið

vegna þeirrar tísku sem þá réði, að best væri að skilja slíka þætti að, gefa

flestir a.m.k. árlega út skýrslu um fjármálalegan stöðugleika í

viðkomandi landi. Sjálfsagt eru slíkar skýrslur eins og aðrar mismikið

lesnar og auðvitað minnst þegar allt virðist vera í blóma og sóma í

bankakerfum og fjármálalegu umhverfi.

Óhugsandi er auðvitað að nokkur seðlabanki, hversu órólegur sem hann

væri um fjárhagslegt umhverfi sitt, myndi nokkru sinni segja í slíkri

skýrslu að öll tákn bentu til að bankar í hans landi, einstakir, jafnvel

margir, svo ég tali ekki um allir, stefndu innan skamms eða rakleiðis í

þrot. Slíkir spádómar gætu nefnilega ræst fyrir sinn eigin tilverknað.

Spáin yrði sem sagt gerandinn í málinu. Stöðugleikaskýrslur verða því

að taka mið af slíku og lesendur þurfa að lesa þær með þetta í huga.

Yfirskrift síðustu skýrslu Seðlabanka Íslands um fjármálalegan

stöðugleika sem birt var í maí sl. var á þessa leið: “Ríkjandi aðstæður

reyna á viðnámsþrótt bankanna.” Ef þið hafið í huga það sem áðan var

sagt um hvað seðlabankar geta í raun leyft sér að segja opinberlega, þá

ber þessi yfirskrift með sér og er ljós öllum sem læsir eru á svona efni,

að Seðlabanki Íslands hafði áhyggjur af stöðu og þróun íslenska

bankakerfisins þegar þessi skýrsla kom út. En allt að einu sagði bankinn

einnig í skýrslu sinni að á heildina litið væri fjármálakerfið enn traust, en

þörf væri á viðbúnaði. Þótt Seðlabankamenn hér sem annars staðar tali

alla jafna varlega og stundum örlítið þokukennt, þá eru það hreinar

rangfærslur að segja, að forráðamenn Seðlabanka Íslands hafi ekki fyrir

löngu gert sér grein fyrir stöðunni né varað við henni. Það var gert bæði

ítarlega út á við og enn ítarlegar inn á við. Vegna þess atgangs sem orðið

hefur og ótrúlegra rangfærslna kemst ég ekki hjá því að rifja upp nokkur

dæmi. Nefni ég þá til sögunnar bæði nokkur atriði sem fram komu

opinberlega og einnig það sem yfirvöldum var sagt bak við luktar dyr og

í góðan tíma.

Fyrir meira en einu og hálfu ári lét ég eftirfarandi ummæli falla á

ársfundi Seðlabanka Íslands. Það var í mars 2007 “Hitt stendur þó

auðvitað eftir að mönnum eru nú ljósari en áður þær hættur sem víða

geta leynst í framtíðinni. Alþjóðleg skilyrði á markaði geta breyst

snögglega. Lánsfjáraðgengi, sem á undanförnum misserum hefur verið

með eindæmum hagfellt fyrir íslenska banka sem og aðra, kann að

breytast skyndilega við óvæntar aðstæður. Mikilvægt er að vera við því

búinn að slíkt geti gerst.” Og í annan stað sagði ég í sömu ræðu: “Við

miklar umbreytingar í fjármálakerfinu á stuttum tíma reynir mjög á

5

eftirlitsstofnanir og þær geta átt fullt í fangi með að halda í við hina

hröðu þróun. Sama má eflaust segja um Seðlabankann. Enda er það svo,

þótt slíkar stofnanir geti verið til mikils gagns og mjög til halds og

trausts, þá hvorki geta þær né eiga að vera í aðalhlutverkunum. Þeim

hlutverkum geta eingöngu fjármálafyrirtækin sjálf gegnt. Vegna þess

hve mjög þau reiða sig á greiðan aðgang að lánsfjármörkuðum skiptir

traust þeirra í augum lánadrottna afar miklu. Trúverðugleiki er

brothættur á þessu sviði sem annars staðar, og trúnaðarbrestur mjög

dýrkeyptur.” Og í þriðja lagi í sömu ræðu: “Fjármagnsaðgengi hefur

verið með eindæmum gott í heiminum á undanförnum árum og margur

hefur sótt sér þar hnefa á góðum kjörum. Dirfska, útsjónarsemi og

viðbragðsflýtir nýtast til fulls við slíkar aðstæður. Ekki er útilokað að

slíkt ástand vari lengi enn, en það er fjarri því að vera öruggt. Og þegar

breytingarnar verða geta þær komið vegna óvæntra aðstæðna og gerst

hratt. Það er þá sem gætnin og hyggindin skila mestum árangri.”

Og við skulum, kæru Viðskiptaráðsmenn og gestir, færa okkur nær

vettvangi. Vegna þess að fyrir heilu ári, eða hinn 6. nóvember 2007

sagði ég hér á morgunfundi Viðskiptaráðs Íslands: “Hitt er einnig til að

ný orð fái nánast á sig goðsagnakennda helgimynd, eins og orðið útrás,

sem enginn þorir að vera á móti, svo hann verði ekki sakaður um að vera

úr takti, hafi ekki framtíðarsýn eins og það heitir nú, og þekki ekki sinn

vitjunartíma.

“Útrás” virðist þegar grannt er skoðað ekki vera annað en venjuleg

fjárfesting erlendis; auðvitað iðulega einnig nýting á þekkingu og

hæfileikum í bland við fjárfestinguna. Þannig mætti kalla byggingu

álvers á Reyðarfirði útrás Alcoa til Íslands. Það hefur reyndar ekki verið

nefnt. Þar er það fjárfesting í bland við þekkingu í áliðnaði sem er notuð.

Útrásin er auðvitað að mörgu leyti efnileg og sumir þættir hennar hafa

þegar skilað töluverðu í aðra hönd, ekki síst vegna þess að menn

notfærðu sér hagfelld skilyrði og ytri aðstæður. Ódýrt fé lá um hríð

hvarvetna á lausu og ýmsir aðilar hér á landi nýttu það tækifæri af

djörfung og krafti. Hin hliðin á útrásinni er þó sú og framhjá henni

verður ekki horft, að Ísland er að verða óþægilega skuldsett erlendis. Á

sama tíma og íslenska ríkið hefur greitt skuldir sínar hratt niður og

innlendar og erlendar eignir Seðlabankans hafa aukist verulega, þá hafa

aðrar erlendar skuldbindingar þjóðarbúsins aukist svo mikið, að þetta

tvennt sem ég áðan nefndi er smáræði í samanburði við það. Allt getur

þetta farið vel, en við erum örugglega við ytri mörk þess sem fært er að

búa við til lengri tíma.

Útrásarorðið er slíkt töframerki að jafnvel þegar menn virðast gera

innrás í opinber fyrirtæki almennings, þá er innrásin kölluð útrás. Og

fyrirtæki sem hafa þá frumskyldu, að lögum og samkvæmt efni máls,

fyrst og fremst að veita almenningi þjónustu við hinu lægsta verði, eru í

nafni útrásar skyndilega farin að taka þátt í áhættu erlendis, án þess að

6

skynsamleg umræða um þau atriði hafi farið fram í landinu áður. Í öllum

þessum efnum þurfa menn að fara að með gát.

Okkur Íslendingum hefur gengið vel að undanförnu og menn hafa

kunnað fótum sínum forráð, en það er heimskulegt að halda að við

getum slakað á kröfum til okkar sjálfra, ef áfram á vel að fara. Ein

þessara krafna er örugglega sú að leyfa ekki verðbólgu að festa sig í

sessi á nýjan leik. Allur undansláttur á þeirri kröfu mun bitna á

almenningi í landinu með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Við megum

ekki auka erlendar skuldir þjóðarbúsins umfram það sem nú er, þvert á

móti er okkur rétt og skylt að grynnka á þeim skuldum og ná þar

jafnvægi. Útrásaráformum þarf því að setja skynsamleg mörk. Sá

óhófsandi sem að nokkru hefur heltekið okkur má ekki ráða ferðinni til

framtíðar. Við vitum að víða er uppgangur okkar lofti blandaður. Við því

er ekkert að segja og það er eðlilegt að þættir eins og óefnislegar eignir

séu fyrirferðarmiklar á uppgangstímum þegar vel gengur, en þegar á

móti blæs og harðnar á dal, þarf aðeins lítið gat til að loftið leki úr

slíkum eignum. Þar er því einnig aðgæslu þörf.”

Ég held að of fáir hafi talið ástæðu til að taka mark á þessum

varnaðarorðum og rifjað var upp nýlega að fræðimenn töldu áhyggjur

mínar af skuldasöfnun þjóðarbúsins óþarfar ef ekki þaðan af verri. Ég vil

ljúka þessum tilvitnum í opinberar aðvaranir með orðum sem ég lét falla

í mars á þessu ári á ársfundi Seðlabankans. Ég hafði þá fjallað um að

ýmsir teldu að sá vandi sem þá var við að glíma væri ímyndunarvandi og

staðan væri raunverulega góð og þess vegna myndi þetta allt lagast af

sjálfu sér. “Hætt er við að þeir sem settu traust sitt á svo hagfellda þróun

hafi nýtt tímann verr en skyldi frá því í ágúst 2007. Bankastjóri eins

stærsta banka heims sagði sem svo “Meðan hljómsveitin spilar, dönsum

við.” Hann var látinn hætta skömmu síðar þegar bankinn sýndi ógurlegt

tap, en með ótrúlegar fúlgur í farteskinu fyrir sýnda fyrirhyggju og

framsýni. Af svipuðum ástæðum munu margir þola verr biðina eftir betri

tíð. Auðvitað er það enn ekki óhugsandi, að sterkir vindsveipar komi úr

óvæntri átt og hrindi óveðurskýjunum á augabragði af himni

markaðarins og skuldsettar yfirtökur skuldsettra fyrirtækja undir umsjón

lánastofnana bjóðandi lágmarkskjör og liprar tryggingar, komi á ný og

þá muni aftur morgna á markaði, íslenskum sem öðrum. En þótt þetta sé

ekki óhugsandi og dæmin sanni að markaðurinn sé ólíkindatól, er hætt

við að vinningshlutfallið í biðinni og voninni sé lakara en í Lottóinu. Því

er rétt að ganga út frá því sem vísu, að ástandið muni lítið lagast í bráð

og þótt það kunni að lagast, fari því fjarri að allt verði eins og áður. Hafi

menn ekki þegar tekið sér tak er ekki lengur neins að bíða. Leita þarf

allra leiða til að styrkja lausafjárstöðu fyrirtækjanna, ekki síst

fjármálafyrirtækjanna, og samhliða þarf að skoða markaðsmódelin

rækilega upp á nýtt. Það má segja að á knattspyrnumáli myndi þetta

þýða, að nú sé rétt að pakka í vörn og láta sér nægja marksvon með

hraðaupphlaupi ef tækifæri bjóðast þrátt fyrir allt. Þótt ýkt bölsýni sé

7

auðvitað til óþurftar er jafn vont eða verra að gylla stöðuna fyrir sjálfum

sér og almenningi og gefa til kynna að einhvers konar töfraleið sé til út

úr þessum vanda. “Að ljúga að öðrum er ljótur vani, að ljúga að sjálfum

sér hvers manns bani”, sagði þar.”

Þetta eru dæmi um þung aðvörunarorð af hálfu Seðlabankans, flutt

opinberlega á eins og hálfs árs tímabili til viðbótar margítrekaðri

umvöndun yfir því að bankarnir skyldu vera að lána almenningi og

fyrirtækjum í erlendum gjaldmiðli sem viðkomandi hafði ekki tekjur í.

Vissulega komust margir þannig undan aðgerðum Seðlabankans til að

knýja verðbólguna niður. Þau undanbrögð urðu til þess að vextir

Seðlabankans urðu að vera hærri en ella og standa lengur hátt. Á þessi

aðvörunarorð var lítt hlustað og því ekki eftir þeim farið. Og enn spyr ég

hvort ekki sé líklegt að það hefði fremur verið gert ef fjölmiðlar landsins

hefðu ekki verið í þeim heljarfjötrum sem þeir hafa verið í um alllanga

hríð? Auðvitað voru þess háttar varnaðarorð og upplýsingar iðulega

settar fram annars staðar heldur en opinberlega, bæði á fundum í

bankaráði, með forráðamönnum Fjármálaeftirlits og forráðamönnum

bankanna og stjórnvöldum í landinu. Var þá hægt að kveða enn fastar að

orði en gert var opinberlega. Bankastjórnin átti þannig allmarga fundi

með ráðherrum og embættismönnum til að lýsa þungum áhyggjum

sínum. Þar með talið allmörgum fundum með báðum formönnum

stjórnarflokkanna, ýmsum öðrum ráðherrum og embættismönnum.

Viðbrögð þessara aðila voru ekki óeðlileg. Þau voru oftast nær þau, að í

kjölfarið af fundi með bankastjórn Seðlabankans áttu þeir fundi með

forustumönnum viðskiptabankanna sem fullvissuðu ráðamenn um það

að áhyggjur Seðlabankans væru a.m.k. mjög ýktar, fjármögnun

bankanna væri góð út árið 2008 og nánast að fullu tryggð út árið 2009.

Fulltrúar Seðlabankans áttu fundi í London í fyrri helmingi

febrúarmánaðar á þessu ári. Þeir voru með háttsettum mönnum í

fjölmörgum stærstu bönkunum, sem mest viðskipti áttu við Ísland og

íslensk fyrirtæki, og eins fundir með matsfyrirtækjum sem þar eru

staðsett. Þótt Seðlabankamenn hafi lengi haft áhyggjur af stöðu

bankakerfisins, varð þeim mjög brugðið vegna þeirra viðhorfa, sem

komu fram á fundunum í London. Þegar heim var komið var óskað eftir

fundi með forustumönnum ríkisstjórnarflokkanna, fleiri ráðherrum og

embættismönnum, og fékkst sá fundur. Þar var lesin upp í heild skýrsla

um ferðina sem þá var til í handriti. Skýrsla þessi er alllöng. Ég mun hér

vitna til hluta hennar en nöfnum einstakra aðila sleppt utan einu sinni,

þar sem nafn verður að vera með samhengisins vegna. Í fyrri

tilvitnuninni segir svo: “Ljóst er að áhyggjur af Íslandi litast eingöngu af

áhyggjum af íslensku bönkunum, og talið að fyrirferð þeirra í

fjármálalífi Íslendinga sé slík, að verði þeim hált á svelli, þá detti aðrir

með þeim. Eftir almennan gegnumgang [ ] um stöðu efnahagsmála og

þær breytingar sem orðið hafa og það sem snýr sérstaklega að ríkinu og

verkefnum Seðlabankans, var fjallað töluvert um bankana af þeirra

8

hálfu. Lokaspurning þeirra varð síðan sú, hvað gerist ef íslensku

bankarnir komast ekki, eða ekki svo neinu nemi, á markaðina næstu tólf

mánuði eða svo? Svar Seðlabankamanna var efnislega það, að ef slíkt

gerðist, þá væru erfiðleikarnir orðnir mjög miklir fyrir íslensku

viðskiptabankana, en á það yrði að benda að við þær aðstæður hlyti

bankaheimurinn allur að standa svo illa að tala mætti um bankakreppu,

ef ekki heimskreppu. En þessi spurning [ ], svo ónotaleg sem hún

virtist, varð Seðlabankamönnum skiljanlegri þegar leið á þessa

fundaferð.”

Ég minni enn á, að þarna er verið að lýsa aðstæðum og umræðum fyrir

meira en sjö mánuðum. Seinni tilvitnunin er úr niðurlagi þessarar

skýrslu, en þar segir: “En þá niðurstöðu má draga af þessum viðræðum

og ummælum manna, sem svo vel til þekkja, en voru auðvitað settar

fram með misskýrum hætti, að íslenska bankakerfið væri í mikilli hættu,

ekki síst vegna þess hvernig það hefur þanist út, skipulagslítið og

ógætilega á undanförnum árum, í því trausti að lánsfjárútvegum yrði

ætíð leikur einn. Markaðir verði almennt lokaðir íslensku bönkunum

a.m.k. næstu tólf mánuði og telja þó sumir að 24 mánuðir sé líklegri tími

hvað það varðar. Auðvitað þarf að undirstrika rækilega þá óvissu sem í

slíkum fullyrðingum felst. En niðurstaðan er rökstudd svo, að þegar

markaður loks opnist muni stórir, öflugir og þekktir bankar fá aðganginn

fyrst, en síðast kemur að minni bönkum og íslenskir bankar verða mjög

aftarlega í röðinni. Og þau “módel” að fella íslensku skuldabréfin í

“vafningspakka”, sem gerði þau eftirsóknarverða vöru, eru horfin úr

myndinni og munu ekki koma aftur.

Það mundi vissulega ekki hjálpa Kaupþingi á nokkurn hátt að flytja

höfuðstöðvar sínar úr landi, eins og sumir viðmælendur töldu álitlegan

kost, en það mundi hins vegar létta stöðu annarra banka mikið og vera

jákvætt fyrir fjármálalíf Íslands eins og staðan er, því þá mundi verða

talið að íslenski Seðlabankinn og ríkið myndu geta bjargað þeim

bönkum sem eftir væru frá falli, ef sú neyðarstaða yrði uppi. Það var

talin ein meginskýring á háum CDS kjörum þessara banka, að þessi

staða sem seðlabankamenn væru að kynnast til fulls núna og kyngja,

væri tiltölulega vel þekkt á markaði og því hefði skortsstaða verið tekin

á íslensku bankana í trausti þess að markaðir yrðu þeim algerlega lokaðir

lengi og til viðbótar kæmi að íslenski Seðlabankinn og ríkið væru ekki af

þeirri stærð og styrk til að hafa bolmagn til að bjarga þeim frá falli, þótt

vilji stæði til þess. Sumir töldu að það eina sem gæti slegið á þessi háu

eftirá kjör væri ef íslenski Seðlabankinn gæti náð samningi við erlenda

seðlabanka um að veita bankanum fyrirgreiðslu í nauð, sem dygði til

þess að hann gæti staðið að sínu leyti til við björgunaraðgerðir á íslensku

bankakerfi. Niðurstaðan er þessi: Það er ljóst, að íslensku bankarnir [

] hafa stefnt sér og það sem verra er, íslensku fjármálalífi, í mikla hættu,

og jafnvel í hreinar ógöngur, með ábyrgðarlausri framgöngu á

undanförnum árum. Hættulegt er að hafast ekkert að í þeirri von að

9

markaðir opnist óvænt og allur vandi verði þá úr sögunni. Nauðsynlegt

er að hefjast þegar handa við að vinda ofan af stöðunni svo hún verði

ekki óleysanleg. Ekki er hægt að útiloka að miklu fyrr rætist úr

markaðsaðstæðum og aðgengi að fjármagni en nú er talið. Ekkert bendir

þó enn til þess og ef menn láta sér nægja að lifa í voninni verður of seint

að bregðast við þegar ljóst verður að vonin rætist ekki.”

Þegar menn heyra allar þessar tilvitnanir, sem bæði hafa verið settar

fram opinberlega og óopinberlega, fyrir alla þá menn er málið varðar er

undarlegt að heyra hróp gerð að Seðlabankanum vegna þess að hann hafi

setið hjá og ekki gert sér grein fyrir ástandinu og því ekki getað varað

aðra við. Þessi dæmi og svo mörg, mörg önnur sem hægt væri að rekja

ef tími gæfist til sýna glöggt, að Seðlabankanum var vel ljóst, jafnvel

betur en öðrum, hve alvarleg staðan var, og ráðlagði eindregið að

brugðist yrði við. “Rekum seðlabankastjórana” er hrópað á torgum og

undir taka þeir sem telja að bankastjórarnir liggi vel við höggi og

áróðursmaskínan fylgir vel á eftir. Áróðursmaskínan, sem “hefur verið

misnotuð grímulaust undanfarin ár” eins og Egill Helgason,

verðlaunasjónvarpsmaður orðaði það síðastliðinn sunnudag.

Nú má vel vera, að gott væri að seðlabankastjórarnir færu að gera

eitthvað annað en þeir gera núna, en það er önnur saga. En það er sláandi

að þeir sem gera nú hróp að Seðlabankamönnum þögðu þunnu hljóði,

þegar bankinn reyndi að vara alla við sem mest hann mátti. Það þarf að

rannsaka allt, er sagt núna og það þarf að velta við hverjum steini. En

það er ekki verið að rannsaka neitt og það sem verra er, það er ekki verið

að upplýsa almenning um eitt eða neitt. Seðlabankinn óskar eindregið

eftir því að hlutur hans í aðdraganda bankahrunsins verði rannsakaður til

fulls og það verði gert sem allra fyrst og fengnir til þess færustu erlendir

sérfræðingar. Seðlabankinn kvíðir ekki þeirri rannsókn. Verði

niðurstaðan hins vegar sú, að hann hafi brugðist, þarf engan bankastjóra

að reka, a.m.k. ekki þann sem hér stendur, hann mun fara án nokkurrar

tafar og án nokkurra eftirmála. Ég ítreka að Seðlabankanum finnst ekki

aðeins æskilegt að þáttur hans verði rannsakaður, hann beinlínis krefst

þess vegna þeirra ásakana sem uppi hafa verið hafðar, jafnvel af

ábyrgum aðilum. Þá verður fróðlegt að sjá hvort margir aðrir aðilar hafi

hreinni skjöld en Seðlabankinn í þeim efnum.

En við þau tímamót sem nú hafa orðið, þegar talað er um rannsóknir og

að velta eigi við hverjum steini, af hverju er þá ekkert upplýst um hvers

vegna bankarnir hrundu? Af hverju fær almenningur, sem á að borga

brúsann, og sá brúsi er engin smásmíði, engar gagnlegar upplýsingar

þótt allt ætti nú að vera á borðinu hjá þeim sem hafa mál hinna föllnu

banka í höndunum og allt að blasa við eins og opin bók. Niðurfelling

forráðamanna Kaupþings á ábyrgðum sínum og annarra hafði legið fyrir

vikum saman án þess að nokkuð væri um það upplýst. Það var ekki fyrr

en hneykslaðir starfsmenn láku þessum upplýsingum út sem þær urðu

10

almannaeign. Og síðan hefur ekkert verið upplýst, hvernig því máli

verður fylgt eftir. Ábendingar sem bárust um að kalla til lögreglu strax í

upphafi hafa ekki fengið brautargengi. Eru menn að bera fyrir sig

bankaleynd í þessu sambandi? Bankaleynd á ekki lengur við hvað þessi

atriði varðar. Sú reiði sem kraumar í þjóðfélaginu og hægt er að beina í

ýmsar áttir af áróðursmaskínum er ekki síst kraumandi vegna þess að

það er ekki verið að upplýsa almenning um eitt eða neitt. Af hverju hefur

það ekki verið upplýst að einn aðili skuldaði eitt þúsund milljarða í

íslenska bankakerfinu og þá er eingöngu verið að tala um

viðskiptabankana þrjá, ekki sparisjóðina, lífeyrissjóðina eða ýmsa aðra

aðila, sem viðkomandi skuldaði né erlendar skuldir sama aðila. Eftir að

bankaeftirlitið var fært frá Seðlabankanum gat hann ekki aflað sér

upplýsinga um slíkt. Hann gat ekki vitað það. En það vissu aðrir, á því

getur ekki verið neinn vafi. Eitt þúsund milljarða skuld eins aðila í

íslenska bankakerfinu er erfitt að skilja, jafnvel svo erfitt að menn leiða

hana hjá sér. En það má ekki víkja sér undan að horfa á þessa mynd.

Einn aðili skuldaði með öðrum orðum bönkunum þremur um eða yfir

eitt þúsund milljarða króna. Það er hærri fjárhæð en allt eigið fé gömlu

bankanna saman lagt. Bankastjórarnir sem lánuðu hver fyrir sig hlutu að

vita að samanlagt væri dæmið þannig. Vegna þess að þeir horfðu ekki

aðeins á lánsfé eigin banka, heldur fengu þeir öll gögn vegna veðtöku

áður en stærstu einstöku lán bankans voru veitt, eða það skyldu menn

ætla. Og eftirlitsaðilar hljóta að hafa vitað það líka og hafa því teygt sig

með ólíkindum langt til að finna út að sami aðili væri óskyldur sjálfum

sér við þessar aðstæður. Hvernig í ósköpunum gat þetta gerst? Hvaða

heljartök hafði viðkomandi á bönkunum og öllu kerfinu? Það er

algerlega víst að ef erlendum viðskiptaaðilum bankanna hefði verið þessi

staða ljós, hefðu öll viðskipti við bankakerfið þegar verið stöðvuð

erlendis frá, og bankarnir hefðu í kjölfarið hrunið. Er hugsanlegt að

umræða hefði vaknað í þjóðfélaginu um þessi atriði og önnur, ef allir

frjálsir fjölmiðlar, sem er reyndar skondið orð í þessu samhengi, hefðu

ekki verið í höndunum á eigendum bankanna? Og það hefur verið

upplýst að nýju bankarnir haldi áfram háttum gömlu bankanna og láti

menn sem skulda yfir þúsund milljarða í bankakerfinu ekki í gjaldþrot,

en gangi fljótt og vel að Jóni og Gunnu, sem eru þó nú orðin eigendur

bankanna á ný. Menn virðast ekkert hafa lært eða eru jafn hræddir og

fyrr. Ég ítreka að Seðlabanki Íslands hvetur eindregið til þess að hlutur

hans í bankahruninu, sem ýmsir vilja gera sem mestan verði

rannsakaður. Sú rannsókn verður einföld. Starfsmenn Seðlabankans hafa

ekkert að óttast. En það er hlálegt að þrátt fyrir þau hróp sem skipulögð

eru og gerð eru að þessari stofnun, þeirri stofnun sem ein varaði við

þróuninni á annað ár, þá er það svo að sennilega ætti Seðlabanki Íslands

að vera lang lang aftastur í rannsóknarþarfarröðinni. Það er meginkrafa

að það sé upplýst hver hin raunverulega staða bankanna var. Það

rannsóknarferli, sem þegar hefur verið kynnt, er með öllu óframbærilegt

og ófullnægjandi. Það er allt að því skondið að sjá tilburðina í öllum

þeim skipulega áróðri og herferð sem fram hefur farið, m.a. af hálfu

11

þeirra sem mesta ábyrgð bera á bankahneykslinu. Reynt hefur verið að

læða því að almenningi að orð sem féllu í viðtali við mig í Kastljósi,

þegar ég reyndi að skýra á mannamáli í fyrsta sinn fyrir almenningi,

hvað væri að gerast, að þau hefðu orðið til þess að bresk yfirvöld hefðu

sett hefndarverkalög á Ísland og fryst eignir Landsbankans. Þetta er

endurtekið í síbylju, síðast í Stöð 2 í gær með mjög óskammfeilnum

hætti, en það merkilega er að Bresku yfirvöldin hafa aldrei haldið þessu

fram, aldrei minnst á þetta einu einu orði, þótt vitað sé að bæði þeir

Gordon Brown og Alistair Darling séu miklir áhugamenn um Kastljósið

og horfi á það nánast á hverju kvöldi! Þeir hafa hins vegar skýrt hvers

vegna þeir gripu til þessa óyndisúrræðis. Það hafa ekki öll samtöl verið

birt hvað þessi mál varðar og þess vegna er auðveldara að bera fram

tilbúnar sakir og koma þeim inn hjá trúgjörnu fólki í gegnum þá

fjölmiðla sem “grímulaust hafa verið misnotaðir í mörg ár” eins og það

var orðað af sjónvarpsmanninum. Ég hef engar áhyggjur af þessu vegna

þess að þegar málin verða rannsökuð, þá hljóta fleiri samtöl að verða

birt. Mér er kunnugt um efni þeirra og mér er kunnugt um hvað í raun

réði afstöðu breskra yfirvalda.

Ágætu fundarmenn

Það var óhjákvæmilegt að fara nokkrum orðum um það sem ég hef rakið

hér að framan vegna hinna ómaklegu árása sem á Seðlabankanum hafa

dunið eftir bankahrunið. Ég hefði þurft ennþá meiri tíma til þess, en ég

mun fara nánar yfir þetta mál á öðrum vettvangi síðar. En við ætlum

okkur einnig að horfa til framtíðar, sérstaklega í ljósi þeirrar spár sem

sérfræðingar Seðlabankans birtu nú fyrir fáeinum dögum í

Peningamálum bankans. Það hefur verið orðað svo að sú spá sé dökk.

Það þarf engan að undra. Það varð myrkur um miðjan dag í íslenskum

bankamálum sl. október og myrkrið er dökkt, eins og karlinn sagði.

Hitt er annað mál að efnahagsspár hafa staðist heldur illa á síðustu árum

og þó ekki verr hjá sérfræðingum Seðlabankans en hjá öðrum þeim sem

búið hafa við hvað hviklyndast ástand. En hafi verið erfitt að spá að

undanförnu má segja að nú keyri um þverbak, því óvissuþættirnir eru nú

í aðalhlutverki, en þeir þættir sem segja má fyrir með nokkuð öruggri

vissu eru í aukahlutverkunum. Þó má segja að ef glöggt er í skýrslurnar

rýnt, að miðað við stærð áfallsins þá eru vonirnar tiltölulega bjartar.

Hvernig get ég sagt þetta, þegar augljóst er að atvinnuleysi muni aukast

mikið og vitað sé að innlendar skuldir muni vaxa mjög mikið. Nettó

erlendar skuldir áttu ekki að aukast mikið, en nú hefur verið ákveðið að

bæta við verulegum skuldabagga á þjóðina, án þess að lög standi til þess

og er þá gengið út frá því að Alþingi samþykki þá gerninga sem kynntir

hafa verið. Það lá ekki fyrir þegar spáin var gerð og mundi því

væntanlega gera myndina enn dekkri en ella væri og þyngja þær

fátæktarbyrðar sem á þjóðina eru settar. Það er ljóst að skýrslan ber með

sér að samdráttur í hagvexti verður verulegur, reyndar stöðnun og

afturkippur um skeið og atvinnuleysi mun fara vaxandi, jafnvel svo að

12

það nálgast það sem menn eiga að venjast á evrusvæðinu, þangað sem

draumar margra leggja nú leið í þeirri múgsefjun sem gengur yfir.

Hvernig get ég þá sagt að þrátt fyrir allt kynni þessi dökka skýrsla einnig

vonarglætur? Jú ég segi það vegna þess að þrátt fyrir hið mikla áfall má

segja að í spá sérfræðinga bankans felist einnig að þjóðin geti tiltölulega

fljótt komist út úr versta hluta vandans. Í Peningamálum er til fróðleiks

sýnd mynd um hagvöxt í kjölfar kreppu og sýndur samanburður margra

landa sem gengið hafa í gegnum slíkar kreppur. Ísland er á marga lund

betur sett og betur til þess fallið að rífa sig út úr kreppu af því tagi,

heldur en þau samanburðarlönd sem þarna eru sýnd, sem flest hver, ef

ekki öll, eru mun skemmra á þróunarbrautinni komin efnahagslega en

Ísland. Og Ísland hefur sýnt áður að viðbragðshraði þjóðarinnar er

verulegur og geta hennar til að laga sig að aðstæðum mikil. Á móti

kemur hitt og úr því skal ekki dregið, að það sem er lakara en á

samanburðarmyndinni nú, er að um þessar mundir er heimurinn allur í

efnahagslegum mótvindi og það gæti haft áhrif til að hægja á

endurreisninni hér. Til að mynda er hagvöxtur nú að verða neikvæður í

fyrsta sinn á evrusvæðinu og ljóst að ástand þar fer versnandi. Það þarf

ekki að draga úr okkur kjarkinn því spárnar sýna glöggt og okkar eigin

tilfinning styður þær spár að þjóðin hefur fulla getu til þess að ná

vopnum sínum hratt, þegar hún nær að helga sig verkefninu. Auðvitað

erum við ekki að ræða um vikur eða mánuði, fremur eitt til tvö ár.

Þegar stærsti hluti bankakerfisins hrundi á örfáum dögum í október og

Bretar settu bræðraþjóð sína í Nato á lista með verstu

hryðjuverkamönnum heimsins, því þar stóð ekki aðeins nafn

Landsbankans heldur einnig ríkisstjórnar Íslands var ekki furða þótt

gjaldmiðlasambönd milli Íslands og annarra ríkja lömuðust fullkomlega.

Margur var pirraður yfir því að það tók fáeina daga að koma lágmarks

gjaldeyrisþjónustu í horf af hálfu Seðlabankans, sem í raun var þó

kraftaverk við þessar aðstæður. Og síðan hefur tekist að tryggja

vöruflutninga til og frá landinu nokkuð snurðulítið miðað við umfang

vandans. Seðlabankinn hefur annast þá milligöngu sem bankarnir

önnuðust áður og hefur því fylgt gríðarlegt álag á bankann og starfsmenn

hans. Sú skipan hvorki getur né má standa lengi, en þetta gat

Seðlabankinn vegna þess að menn höfðu haft nægilegt þrek og

nægjanlegan styrk til að standa gegn því að gjaldeyrisforða hans væri

hent á bankabálið. Ef hann hefði brugðist í þeim þrýstingi, þá væri ekki

hægt að finna að því þó að gerð væru nú hróp að bankanum og

matvælum væri hent í húsnæði hans. En af þessum ástæðum þá hefur

Seðlabankinn getað tryggt og getur áfram tryggt áfallalausan innflutning

á meðan útflutningstekjurnar eru að koma hikandi heim, en fyrir því hiki

eru í rauninni ekki lengur neinar ástæður. Innan fárra daga munu allir

þeir sem vilja geta fengið gjaldeyri til hvers konar vöruviðskipta og

ferðalaga, þótt hömlur á fjármálaviðskiptum verði afnumdar í öðrum

áföngum. Útflytjendur eru að skaða sjálfa sig og aðra í fullkominni

skammsýni með því að draga það að koma með gjaldeyrinn sinn heim til

13

þjóðarinnar. Þeir þurfa ekki að óttast að geta ekki fengið allan þann

gjaldeyri sem þeir þurfa og þegar þeir þurfa. Gjaldeyrisflæði verður

jákvætt á næstu árum hvað vöruviðskipti varðar og óþarfi að ætla að

erlendir fjárfestar rjúki burtu í einni kös, þegar gengið tekur að fljóta

frjálst á nýjan leik, jafnóhagstætt og það verður þeim í byrjun.

Verðbólgan mun lækka hratt á næsta ári og vextir einnig.

Góðir fundarmenn

Ég legg að lokum áherslu á að það verður að fara að upplýsa þá sem

borga brúsann hreinskilnislega hvernig bankarnir stóðu áður en þeir féllu

og hvernig menn höguðu sér áður en það gerðist. Þá fyrst mun hefjast

upplýst umræða. Ef til vill í upphafi með þunga reiðinnar, sem ekkert er

við að segja og skiljanleg er, en hávaðamenn munu þá fljótlega missa

tökin á atburðarásinni og það er það mikilvægasta sem nú getur gerst við

uppbyggingu á efnahagslífi þjóðarinnar.

Fullyrt hefur verið að Norðurlandaþjóðirnar hafi óvænt sett fram þau

skilyrði að við tækjum á okkur umfram lagaskyldu áhættu af yfir 600

milljarða króna skuld vegna icesave reikninga, ella myndu þær ekki vilja

lána okkur miklu lægri upphæð hver þjóð. Ég vil ekki rengja þessar

upplýsingar, þótt ég hafi ekki séð neitt skriflegt um þær. Vinir okkar

Færeyingar settu a.m.k. enga slíka afarkosti fyrir sinni aðstoð. Það hefur

verið sagt, að sannir vinir séu þeir hóglátu englar sem lyfta undir mann

þegar maður sjálfur hefur misst flugið. Færeyingar eru þess háttar

englar, hafi þeir heila þökk og blessun."

Fréttaskýring: Vígreif varnarræða seðlabankastjóra

ER ÞETTA EKKI RAUNVERULEGA MESTI ÞJÓFNAÐUR ÍSLANDSSÖGUNNAR ? ? ? ALDREI JAFN FÁIR STOLIÐ JAFN MIKLU FRÁ EINS MÖRGUM ?? ?

Held að það sé rétt að endurflytja skrif frá 15.10.2008 | 13:42

ER ÞETTA EKKI RAUNVERULEGA MESTI ÞJÓFNAÐUR ÍSLANDSSÖGUNNAR ? ? ? ALDREI JAFN FÁIR STOLIÐ JAFN MIKLU FRÁ EINS MÖRGUM ?? ?

Ég held að Sigurður G. Guðjónsson hrl. ætti að safna eigendum Giftar að baki sér og sækja þessa menn til saka sem fóru svona að ráði sínu umboðslausir með eigur alls þessa mikla fjölda manna.

Þá er nú þetta ekki allt tapið :

 

Vísir, 04. sep. 2008 08:16

Gift tapaði 11 milljörðum frá áramótum

Fjárfestingafélagið Gift, sem varð til við slit eignarhaldsfélags Samvinnutrygginga gt fyrir um það bil ári, hefur tapað ellefu milljörðum króna frá áramótum.

Einkum á fjárfestingum í Kaupþingi og Exista. Þegar eignarhaldsfélagi Samvinnutrygginga var slitið í fyrra hétu stjórnendur Giftar umþaðbil 50 þúsund tryggingatökum að þeir fengju innan tíðar eignarhlut sinn í tryggingafélaginu endurgreiddan, og var þá talað um að meðal endurgreiðsla yrði um hundrað þúsund krónur á mann.Ekki hefur verið staðið við það og ljóst virðist vera af fyrrgreindum afkomutölum að hlutur tryggingatakanna hefur rýrnað verulega eftir að fyrirheit um endurgreiðslu var gefið.-

 

 

Velkomin á heimasíðu
Eignarhaldsfélagsins Samvinnutrygginga

Í júní 2007 ákvað Fulltrúaráðsfundur Eignarhaldsfélagsins Samvinnutryggingar formbreytingu á félaginu. Með breytingunni tekur nýtt hlutafélag sem hefur hlotið nafnið Gift Fjárfestingafélag ehf við öllum eignum og skuldum félagsins. Þessari vefsíðu er ætlað að koma á framfæri mikilvægum upplýsingum um breytinguna sjálfa og áhrifin sem hún hefur á eignarhald.

Mikilvægustu breytingarnar eru meðal annars:
• Hlutafé hins nýja félags verður skipt á milli réttindaeigenda í Eignarhaldsfélagi Samvinnutrygginga, en þeir eru fyrrum tryggingartakar Samvinnutrygginga gt og Samvinnusjóðurinn samkvæmt ákvæðum í samþykktum félagsins.
• Hluthafar verða á fimmta tug þúsunda og eigið fé félagsins losar rúma 30 milljarða króna.
• Eignarhlutirnir í hinu nýja félagi verða afhentir fyrrum tryggingartökum fljótlega eftir næstu áramót, áramótin 2007/2008
• Stærstu eignir félagsins eru hlutafé í Exista hf., íslenskum fjármálastofnunum og óbeinn eignarhlutur í tæpum þriðjungs hlut í Icelandair Group hf í gegnum Langflug ehf.
• Verkefni skilanefndarinnar er að skipta hlutunum í Gift fjárfestingarfélagi ehf. á milli þessara aðila sem áður áttu skilyrtan eignarétt í félaginu.
• Við skiptalok Eignarhaldsfélagsins Samvinnutrygginga sem áætlað er að ljúki á fyrri hluta árs 2008, munu á fimmta tug þúsunda fyrrum viðskiptamanna Samvinnutrygginga g.t. verða orðnir hluthafar í Gift fjárfestingarfélagi ehf.

Þeir sem vilja afla sér frekari upplýsinga um málið er bent á að lesa fréttatilkynninguna í heild sinni hér á vefsíðunni eða hafa samband við Benedikt Sigurðsson framkvæmdastjóra gegnum netfangið [e-mail] eðaí síma 533 4700

	Verðmæti Giftar hefur rýrnað mikið
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Gift að gefast upp?

EINKABANKASTJÓRI JÓNS ÁSGEIRS OG JÓHANNESAR (LES.: GEISLABAUGSFEÐGAR) Í LANDSBANKANUM ? ? ? STÓRFURÐULEGT AÐ FYRRUM FORSTJÓRI BAUGS SKULI STARFA INNAN LANDSBANKANS VIÐ AÐ STÝRA MÁLEFNUM BAUGS - EF SATT REYNIST

Predikarinn má eigi bindask ! !

Má til með að birta pistil Jóns Axels um það hvort það sé sértakur einkabankastjóri Jóns Ásgeirs í Landsbankanum - "MOLE" eins og þetta er gjarnan kallað í glæpareyfurum. Sjá blogg Jóns Axels :

"

 Jón Axel Ólafsson

Baugur með útibú í Landsbankanum?

Það eru ótrúlegustu hlutir sem grassera í samfélaginu í dag.  Eyjan segir frá nýju skrifstofunni hans Sigurjóns og menn keppast við að senda pósta út og suður. Litlu frjálsu hefur borist eftirfarandi bréf sem er í ætt við það sem Orðið á götunni skrifar í dag:

Ágæti  Jón Axel. Mér sýnist að fyrir utan Eyjan.is sé Litla Frjálsa eina alvöru frjálsa fréttastofan á landinu og því fannst mér rétt að skrifa þér nokkrar línur varðandi stöðuna á Íslandi í dag og gefa þér frétt sem ég treysti öðrum fréttamiðlum ekki fyrir.

Stöðu minnar vegna get ég ekki komið fram undir nafni þar sem ég er n.k. Litli Landsímamaðurinn. Þetta skal ég upplýsa þig um að öll kurl hafa ekki komið til grafar í Rauðsólarmálinu. Jón Ásgeir Jóhannesson kom því í fjölmiðlana að Landsbankinn hefði ekki lánað honum 1.500 milljónir króna til að kaupa fjölmiðlahluta 365 inn í fyrirtækið Rauðsól.

Ég veit að það er rétt en það sem hefur ekki komið fram er hver er hugmyndafræðingurinn á bakvið gjörninginn. Tryggvi Jónsson fyrrum forstjóri hjá Jóni hefur nefnilega starfað hjá Landsbankanum síðan sl. haust og er yfir svonefndri fullnustudeild. Hann vinnur þar við ýmis verkefni og eitt þeirra er að ráðstafa eignum Baugs í samræmi við skuldir.

Hann er höfundurinn að Rauðsólarverkefninu innann Landsbankans. Þægilegt fyrir Jón að sá sem ráðstafar eignum og skuldum Baugs sé hans fyrrum hægri hönd. Þessa frétt færðu fyrir að vera næstum eina alvöru frjálsa fréttastofan á landinu. Haltu áfram þínum góðum störfum og vertu áfram fyrstur með alvöru fréttirnar.

Ónefndur lesandi."

HVAÐ ER MAÐURINN AÐ FARA ? ÞARF AÐ RÆÐA ÞETTA EITTHVAÐ FREKAR ? ÞARF AÐ SENDA MANNINN Í GREINDARPRÓF ?

Ef heimildir Morgunblaðsins um hvers eðlis gögn þau eru sem Guðmundur Þóroddsson hafði á brott með sér frá Orkuveitunni eiga við rök að styðjast, þá er með ólíkindum að maðurinn geti ályktað að þar sé um einkagögn hans að ræða. Er kannski Davíð Oddsson með sambærileg gögn heima hjá sér eftir hátt í tveggja áratuga setu í stól forsætisráðherra ? Það yrði víst upplit á einhverjum - t.d. Geir Haarde eða Þjóðskjalasafninu, ef sú væri raunin.

Er kannski verið að reyna að skrifa söguna upp á nýtt heima hjá Guðmundi ? Er verið að hylma yfir eitthvað ? Þetta minnir á þegar Sovétið falsaði myndir teknar af ráðamönnum á Kremlarmúrnum eftir að einn þeirra sem var á myndinni var ekki í náðinni lengur, þá var hann einfaldlega máður af myndinni eins og hann hafi aldrei staðið þar. Það skyldi þó aldrei vera að gögn þau sem Guðmundur lúrir á eins og ormur á gulli  þurfi ritskoðunar við til að fegra gjörðir hans og/eða annarra ?

Spyr sá sem ekki veit - en grunar margt !

Hvers vegna er ekki hægt að sækja þessi gögn þegar í stað ? Er Guðmundur enn að tína úr gögnunum það sem hann telur ekki hollt að þar verði að finna ?

Fræg er ráðgátan um horfnu skjölin úr möppu merktri Svavari Gestssyni í hillum STASI leyniþjónustunnar illræmdu í austur-Þýskalandi. En sem kunnugt er hvarf Svavar sjálfur í um þriggja daga skeið úr hópferð íslendinga ekki langt undan um sama leiti og skjölin hurfu !

Hyggst skila gögnunum eftir helgi

HVAÐAN KEMUR GEISLABAUGSFEÐGUNUM FJÁRMAGN SITT ?

Í ljósi þess að Jón Ásgeir ætlar að hefna sín á okkur smælingjunum vegna þess að hann var fundinn sekur fyrir dómstólum þessa lands vegna lögbrota sinna og fara í skaðabótamál við okkur, þá er umhugsunarvert hvaðan auður þeirra geislaBAUGSfeðga á rætur sínar að rekja. Ekki verður til fjármagn í rekstur og kaup tveggja milljarða einkaþotunnar úr engu ......eða hvað ?  Sjáið fróðlegan pistil Gylfa Gylfasonar á blogginu :

"11.3.2008 | 03:36

Jóhannes í Bónus er glæpamaður

Sem kaupmaður hef ég alltaf séð Jóhannes í Bónus fyrir mér sem glæpamann og lýðskrumara af verstu tegund.  Vinsældir hans eru mér ráðgáta en kaupmannsbrögðin voru einföld en áhrifarík með fulltingi fjölmiðla sem kallinn spilaði á eins og fiðlu.

Eftir að Bónusdrengirnir eignuðust Hagkaup og 10-11 þá keyrðu þeir upp álagninguna beggja megin en létu Bónus halda sama verðmun gagnvart Hagkaup.  Í skjóli þríeykisins léku þeir á máttlaus neytendasamtök sem gerðu ekkert annað en að horfa á verðmuninn á milli Hagkaups og Bónuss en gleymdu heildarmyndinni sem er sú að öllum markaðnum var lyft í álagningu.

Hagkaup hefur alltaf verið ákveðin viðmiðun fyrir aðra kaupmenn í t.d. leikföngum og fatnaði en þar er hið sama uppá teningnum eða of hátt verð á íslandi vegna markaðsstyrks Baugs.  Okurstarfsemin nær líka til smærri kaupmanna sem eðlilega fagna hærri álagningu miðað við Hagkaupsverðin.  Menn verða að gera sér grein fyrir því að smærri aðlilar miða sig alltaf við hina stóru og ef þeir hækka þá fylgir halarófan á eftir.

Þegar ég starfaði við matvæladreifingu fyrir 150 Reykvíska heildsala í gegnum norðlenska umboðsverslun þá sá maður vel hvernig álagningarlandið liggur.  Einn álagningaflokkurinn var kallaður bensínstöðvaálagning en þær lögðu feitast á, rétt eins og apótekin.  Nú er svo komið að 10-11 er með hærri álagningu en nokkuð annað verslunarfyrirtæki með matvöru og hækkunin hjá Hagkaup er augljós öllum sem við verslun starfa.  Nóatún hækkaði sig líka því þeir eru eðlilega bornir saman við Hagkaup.  Þetta er neytendablekkingin í hnotskurn.

Svo hampa þessi fyrirtæki þessum svokölluðu lágvöruverslunum sem eru í raun að keyra nokkuð nærri gömlu Hagkaupsverðunum áður en glæpamennirnir sölsuðu hina fornfrægu neytendastoð undir sig.

Siðferðisleg og samfélagsleg ábyrgð Baugs og Kaupáss er gríðarleg en því miður standa þeir ekki undir henni.  Jóhannes í Bónus er  viðskiptalegur stórglæpamaður sem hefur kostað neytendur meira en hann gaf þeim á meðan Bónus var lágvöruverslun.  Um leið er þetta maður sem hefur notað kjötfarsgróða til að vega að sitjandi ráðherra í ríkisstjórn íslands.  Ég sé Jóhannes fyrir mér sem frekar viðskiptasiðblindan frekjuhund á meðan hluti neytenda dýrkar hann vegna þess að á íslandi eru ekki starfandi alvöru neytendasamtök sem verja fólk gegn markaðsblekkingum.

Oft dettur mér í hug að Neytendasamtökunum sé á einhvern hátt mútað af Baug því þau veita Jóa hin svokölluðu neytendaverlaun fyrir að vera ódýrari á kassa 1 en kassa 2.

Eru íslenskir neytendur bara auðblekktir fávitar upp til hópa sem eiga hreinlega skilið að láta viðskiptasiðblinda auðhringi ræna sig með bros á vör því blaðið sem þeir gefa út prentar hentugan sannleika og kyndir undir sölubatteríunum eftir pöntun.

Ég hafna þessu ástandi en það er merkilegt að Davíð Oddsson sé eini stjórnmálamaðurinn sem hafi haft dug til að segja eitthvað bítandi.  Hinir þora ekki í Baug virðist vera.

Gylfi Gylfason"

Mun flytja einhver félög Baugs til annarra landa